Việc nuôi tôm ở những khu vực có độ mặn thấp ngày càng nhiều, nhất là những khu vực đầu nguồn, ven ngọt hoặc nuôi vụ sớm. Nếu tôm được nuôi trong điều kiện có độ mặn thấp sẽ luôn tiềm ẩn những rủi ro về kỹ thuật như suy giảm miễn dịch, khó lột xác, thiếu khoáng hay bị rối loạn thẩm thấu của các loài thuỷ sản. Để quản lý nước trong môi trường này, đòi hỏi người nuôi cần phải có kỹ thuật vững cùng với cách chăm nước ao đúng cách và đúng thời điểm để tránh mất ao ngay đầu vụ. 

Nắm rõ bản chất nước có độ mặn thấp

Khi nước ao nuôi có mật độ thấp (<5‰), không chỉ đơn thuần là nước đang ít hoặc thiếu muối. Đây là môi trường do thiếu cân bằng ion, trong đó đặc biệt là thiếu các cation và anion quan trọng như K⁺, Cl⁻, Na⁺, Ca²⁺, Mg²⁺,... Đây là những chất thiết yếu trong quá trình lột xác, tạo vỏ, cơ bắp, chức năng thần kinh, trao đổi ion qua mang,... 

Khi tôm được nuôi trong điều kiện có độ mặn thấp sẽ gặp những tình trạng sau:

• Tăng trưởng kém và làm suy yếu khả năng bắt mồi.
• Tăng tỷ lệ bệnh cong thân, đục cơ và mềm vỏ
• Quá trình lột xác không hoàn chỉnh hoặc chậm lột
• Bị mất cân bằng do áp suất thẩm thấu, dẫn đến bị sốc môi trường khi thay nước hoặc mưa lớn. 

Do đó, nguyên tắc đầu tiên là cần phải chăm nước gắn với việc bổ sung và ổn định những ion khoáng.

Bổ sung khoáng ngay đầu vụ

Với những ao có độ mặn thấp sẽ rất khó có chất khoáng từ nguồn nước cấp. Vậy nên ngay sau khi cải tạo ao và  cấp nước, cần phải chủ động thực hiện các điều sau:

• Trước khi thả giống cần tăng lượng khoáng tổng hợp, nhất là những chất như canxi, magie, kali ở dạng hòa tan để dễ hấp thu.
• Có thể trộn khoáng với muối công nghiệp (muối cục) để giúp tăng độ mặn mà vẫn cân bằng ion. 
• Cần thực hiện rải  khoáng định kỳ khoảng 3-5 ngày/lần hoặc vào các thời điểm lột xác đồng loạt, sau khi mưa hoặc thay nước. 
• Người nuôi nên lựa chọn những loại khoáng tan tốt, không bị lắng, tỉ lệ lý tưởng K:Mg:Ca là 1:2:3 phù hợp cho ao mặn thấp. 
• Tuyệt đối không nên chờ đến khi tôm có những biểu hiện thiếu khoáng, mới bắt đầu xử lý - lúc này hiệu quả rất thấp.

Chăm nước đúng cách: Bổ sung khoáng ngay đầu vụ

Giữ ổn định độ pH và kiềm

Trong môi trường nước ngọt hoặc nước ao có độ mặn thấp (<80 mg/L) sẽ rất dễ gây dao động độ pH lớn cả ngày đêm. Điều này sẽ làm cho tôm dễ bị sốc, chậm phát triển và dễ bị nhiễm bệnh. Cần: 

• Duy trì kiềm ở mức ổn định là 100-150 mg/l CaCO₃, nếu độ kiềm thấp <80 mg/L, người nuôi cần phải bổ sung ngay.
• Tuỳ vào thời điểm và mức pH đo được của ao mà dùng vôi Dolomite, soda ash light, CaO (vôi nung) với liều lượng cho phù hợp.
• Việc bổ sung kiềm vào buổi tối (sau 21h) sẽ giữ độ pH không bị sụt mạnh vào buổi sáng sớm. Có như vậy, phương pháp chăm nước ao đúng cách này mới đạt được hiệu quả tối đa. 

Tạo màu nước và kiểm soát vi sinh

Khi ao có độ mặn thấp, làm cho nước rất dễ bị trong kéo dài, từ đó rất khó cho tảo có lợi phát triển. Với điều kiện nước như vậy sẽ dễ phát sinh tảo lam, rong nhớt hoặc làm mất cân bằng vi sinh trong ao. 

• Ngay sau khi ao đã được cấp nước, người nuôi nên ủ mật rỉ kèm men vi sinh để gây màu nước tự nhiên.
• Bên cạnh đó, cần duy trì màu nước lục nhạt và loại tảo khuê là tốt nhất. Người nuôi nên tránh cho ao có màu nâu đậm hoặc màu xanh rêu (màu của tảo lam).
• Cần trộn mật rỉ vào nước ao hàng ngày với liều lượng là 1–2 lít/1.000 m³, vì sẽ giúp kích hoạt các hệ vi sinh có lợi, giảm khí độc và ổn định nền đáy ao.
• Người nuôi tuyệt đối không nên lạm dụng kháng sinh hay những hoá chất diệt khuẩn khi nước ao có độ mặn thấp, vì dễ làm tôm yếu đi và cân bằng sinh học.

Kiểm soát khí độc và tăng cường oxy

Độ mặn nước ao thấp sẽ làm chậm quá trình phân huỷ chất hữu cơ, dễ gây tích tụ khí NH₃, NO₂, đặc biệt là đáy ao có nhiều thức ăn dư và mùn bã. Cần: 

• Tiến hành sục khí và lắp quạt nước mạnh ở những góc chết để tăng lượng oxy vào ban đêm.
• Với phương pháp chăm nước ao đúng cách này cần kết hợp dùng thêm các loại vi sinh để phân huỷ đất theo chu kỳ như bacillus lactobacillus.
• Ngoài ra, người nuôi cần theo dõi khí độc hàng tuần để kịp thời tiến hành xử lý bằng zeolite, yucca, vi sinh để tránh cho NO₂ > 0.5 ppm và NH₃ > 0.1 ppm

Chăm nước đúng cách: Kiểm soát khí độc và tăng cường oxy

Thay nước tránh gây sốc áp suất thẩm thấu

Tôm ở độ mặn thấp sẽ rất dễ bị nhạy cảm do bị thay đổi đột ngột về các yếu tố như pH, độ mặn, nhiệt độ. Vậy nên người nuôi cần phải thực hiện theo các bước sau:

• Trong 30 ngày đầu sau khi thả giống, cần hạn chế thay nước.
• Nếu thực hiện thay nước, chỉ thay 10-15% và kết hợp bổ sung khoáng ngay sau thay. Nếu trời mưa kéo dài liên tục, cần phải bù thêm khoáng, kết hợp nâng kiềm sau mưa để tránh dẫn đến hiện tượng tôm bị sốc kép.

Việc nuôi tôm trong điều kiện có độ mặn thấp là một bài toán khó giải, buộc người nuôi cần phải hiểu được bản chất của nước, cách chăm nước ao đúng cách và làm thế nào để ổn định hệ vi sinh ngay từ đầu vụ. Có nhiều sai lầm phổ biến đến từ nguyên nhân chủ quan là không bổ sung các chất khoáng và vi sinh đầy đủ ngay trong giai đoạn đầu, đến khi tôm yếu dần mới chạy chữa là đã quá muộn. Với một người nuôi tôm giỏi không phải là người biết xử lý sự cố giỏi mà là người biết ngăn sự cố đó không xảy ra.