Cách diệt tảo lam để phòng bệnh gan ruột cho tôm

Tảo lam là một trong những mối nguy tiềm tàng trong nuôi trồng thuỷ sản. Việc diệt tảo lam không chỉ đơn thuần là giữ cho môi trường nước được sạch, mà còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe gan và đường ruột của tôm - đây là cơ quan trọng yếu, ảnh hưởng đến năng suất của cả mùa vụ. Hãy cũng Aquavet đọc hết bài viết để biết cách diệt tảo lam hiệu quả nhé. 

Tại sao tảo lam lại xuất hiện trong ao?

Tảo lam hay còn được biết đến là vi khuẩn lam, thường được phát triển trong ao nuôi có nguồn dinh dưỡng cao, đặc biệt chứa nitơ và phốt pho từ thức ăn dư thừa và phân tôm tích tụ.

Tảo lam có đặc điểm là tự quang hợp, giống với tảo thực vật, tuy nhiên lại không thuộc nhóm thực vật mà là vi khuẩn. Khi tảo bùng phát, màu nước ao thường chuyển sang màu ánh kim hoặc xanh đậm, buổi sáng sẽ nổi váng, buổi chiều lắng xuống đáy. Nước ao có mùi hôi tanh khó chịu, đó là dấu hiệu hệ vi sinh đang bị mất cân bằng nghiêm trọng.

Khi tảo lam phát triển mạnh lên, sẽ bắt đầu cạnh tranh oxy với tôm vào ban đêm và tiêu thụ CO2 vào ban ngày, từ đó tạo ra sự dao động pH lớn giữa sáng và chiều. Nếu không kiểm soát sự dao động này làm cho tôm bị sốc, nhất là giai đoạn tôm còn nhỏ. Mặt khác, khi tảo lam chết do thiếu ánh sáng hay sự thay đổi môi trường đột ngột, làm giải phóng lượng lớn khí độc, nhất là microcystin - độc tố gan nguy hiểm lớn. Thủ phạm chính gây các bệnh về gan tụy, teo gan, nhạt màu, phân đứt khúc, phân lỏng, giảm ăn và hiện tượng chết rải rác.

Tại sao tảo lam lại xuất hiện trong ao?

>>> Xem thêm: Hiểm họa sụp tảo khi trời mưa kéo dài

Hậu quả khi tảo lam xuất hiện trong ao

• Gây ngộ độc và bệnh cho tôm: Tảo lam tiết ra những chất gây ngộ độc cho tôm, dần dần làm cho tôm yếu đi và mắc các bệnh như phân trắng, gan tuỵ.
• Gây tắc nghẽn mang tôm: Khi tảo lam bám vào mang tôm sẽ gây tắc nghẽn mang và cản trở quá trình hô hấp.
• Ảnh hưởng đến chất lượng nước: Tảo làm nước ao nhờn hơn, có mùi hôi và khi nở hoa sẽ tạo lớp màng dày đặc, gây thiếu oxy trầm trọng.

Có nên dùng thuốc tím hay đồng sunfat để diệt tảo lam?

Nhiều người mới nuôi sử dụng một số loại hóa như thuốc tím, đồng sunfat để diệt. Tuy nhiên sau vài hôm tôm có dấu hiệu yếu dần, phân trắng và chết rải rác. Nguyên nhân dẫn đến việc này là do không dùng đúng cách, khi dùng hóa chất với liều cao sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm nhất là bộ phận gan. Vậy nên người nuôi không nên dùng thuốc tím hay đồng sunfat để diệt tảo lam. Bà con cần phải hiểu rõ bản chất của từng vấn đề để đưa ra cách giải pháp phù hợp, từ đó giúp tiết kiệm thời gian và đạt hiệu quả nhanh chóng.

>>> Xem thêm: Phòng ngừa bệnh TPD ở tôm trong thời điểm này

Cách diệt tảo lam hiệu quả 

Để diệt tảo lam cần phải có chiến lược tổng hợp rõ ràng, không chỉ là nhằm mục đích để tiêu diệt mà cần phải thực hiện kiểm soát, điều chỉnh và phục hồi cho hệ vi sinh. Việc phát hiện sớm và giải quyết kịp thời là điều rất quan trọng. Bà con nên kiểm tra màu nước, quan sát bề mặt ao và mùi nước vào mỗi sáng. Khi thấy nước ao chuyển sang màu xanh lục đậm và có ánh kim nổi váng, hãy thực hiện phương án xử lý sinh học.

Phương án này là dùng các vi sinh vật có lợi để phân huỷ các chất hữu cơ, làm sạch nước, cải thiện môi trường ao nuôi để giúp tôm phát triển tốt. Thường bà con sẽ dùng các loại men vi sinh dạng bột hoặc nước và dùng định kỳ mỗi tuần 2 tuần. Các loại men vi sinh như Bacillus licheniformis, Bacillus subtilis, Super PSB, EM gốc,... có khả năng cạnh tranh dinh dưỡng và phân hủy chất hữu cơ dưới đáy ao - nơi tảo lam thường tích tụ. Bên cạnh đó, bà con có thể kết hợp thêm những sản phẩm khoáng tự nhiên để tạo kết tủa phốt pho và ổn định độ kiềm và nước ao được cân bằng.

Khi trời nắng nóng, nhiệt độ tăng cao, bà con cần phải tăng cường sục khí vào ban đêm và bổ sung thêm các loại men vi sinh xử lý đáy, vì đây là thời điểm tảo lam dễ bùng phát nhất. Nếu phát hiện tảo lam bắt đầu gây hại, nên dùng Chlorine Blea-Ji (hay được biết đến là Clorin cá heo) hay Chlorine Aquatick, dùng vào ban đêm hoặc không có ánh nắng để tránh phản ứng quang hoá manh xảy ra. Sau xử lý, bà con nên bổ sung thêm Vitamin C, các loại thảo dược hỗ trợ bảo vệ gan như diệp hạ châu, silymarin (kế sữa) liên tục dùng trong 3 - 5 ngày liên tiếp để gan, tụy của tôm được phục hồi.

Cách diệt tảo lam hiệu quả 

Một điều cần chú ý mà nhiều người nuôi bỏ qua, đó là sự liên quan giữa tảo lam và thức ăn thừa. Nếu trường hợp tôm ăn không hết, thức ăn thừa sẽ lắng xuống ao và đây là điều kiện lý tưởng để tảo lam phát triển. Vậy nên, việc quản lý lượng thức ăn chính xác, kiểm tra sàng ăn, theo dõi đường ruột của tôm hàng ngày qua phân là việc cần thiết. 

Ngoài ra, bà con cần theo dõi thường xuyên cả độ pH và độ kiềm mỗi ngày. Nếu độ pH dao động >0.5 đơn vị giữa sáng và chiều, đây là dấu hiệu cho thấy sự mất cân bằng tảo. Điều cần làm là hạn chế cho ăn, hút bùn đáy, thay nước nhẹ, đồng thời bổ sung men vi sinh và khoáng để ổn định lại môi trường.

Hiện không có cách diệt tảo lam nào đạt hiệu quả 100% cả, tuy nhiên việc hiểu rõ các cơ chế sinh học và cách vi khuẩn lam ảnh hưởng đến tôm sẽ giúp người nuôi đưa ra hướng giải quyết hợp lý. Việc chủ động phòng ngừa, thay vì chỉ xử lý khi sự cố xảy ra là yếu tố chủ chốt quyết định sự thành hay bại của vụ nuôi. Không những thế, việc bảo vệ đường ruột và gan tụy tôm không còn là liên quan đến câu chuyện kỹ thuật nữa mà còn là trách nhiệm về sự uy tín trong nghề, công sức và vốn liếng đã bỏ ra.