Cách quản lý đáy ao nuôi hiệu quả

Để quản lý đáy ao nuôi hiệu quả, người nuôi cần chú trọng đến việc cải tạo, giảm sự tích tụ bùn ở đáy ao, luôn duy trì chất lượng nước ao tốt, đồng thời dùng những biện pháp sinh học giúp kiểm soát mầm bệnh. Hãy cùng Aquavet đọc hết bài viết để nắm được cách quản lý cụ thể cho từng bước nhé.

Quản lý đáy ao nuôi: Cải tạo kỹ

Với những ao nuôi tôm công nghiệp, dù đã được xử lý chất thải tốt thì việc tồn lưu những loại chất thải hữu cơ sau vụ nuôi là điều không tránh khỏi. Để giảm thiểu chất thải hữu cơ từ vụ trước ảnh hưởng đến vụ sau, nên tiến hành dọn sạch chất thải bằng phương pháp cải tạo ướt hoặc khô (tuỳ vào điều kiện ao nuôi) trước ao nuôi. 

Với những trường hợp thực hiện cải tạo khô, bên cạnh việc vét lớp bùn bẩn khỏi ao, còn tiến hành rải vôi, phơi đáy, hoặc cày xới cho ao để giúp thông thoáng, tiêu diệt mầm bệnh và giải phóng khí độc là rất cần thiết. Nếu người nuôi cải tạo ướt sẽ thường không tẩy triệt để chất thải nên ngoài dùng vôi, bạn cần dùng thêm một số loại chế phẩm sinh học trước khi thả tôm để tăng cường làm sạch đáy ao. 

Nguồn gốc của những chất thải lắng tụ trong ao là được sinh ra từ sự xói lở ao nuôi, góp phần trong việc hình thành chất lắng tụ. Hiện tượng này thường bắt gặp ở hệ thống ao nuôi mới xây dựng. Để khắc phục, người nuôi trước khi thả tôm cần rửa ao nhiều lần và gia cố thành bờ cho chắc chắn. Ngoài ra, cần đặt hệ thống quạt nước để dòng chảy ao điều hoà và gom chất thải tụ lại ở giữa để tỷ lệ đáy ao sạch ở mức cao nhất. 

Về nguồn nước cấp của ao nuôi cũng là một trong số những nguyên nhân làm tích tụ những chất hữu cơ. Do đó, khi chọn nguồn nước cấp vào ao nuôi, cần chọn những nguồn ít chất lơ lửng, ít tảo và có độ mặn tương đối thấp.

>>> Xem thêm: Chăm nước ao đúng cách khi độ mặn thấp và trời mưa kéo dài

Quản lý đáy ao nuôi: Lót bạt đáy ao

Việc lót bạt giúp ngăn chặn sự tiếp xúc giữa nền đáy và nước ao nên giảm thiểu sự tích tụ của những loại chất thải, bùn bẩn và các chất độc hại, nhờ đó cải thiện được chất lượng nước và môi trường sống của tôm. Tuy nhiên, khi lót bạt người nuôi cần đảm bảo đáy ao được phẳng và phải phơi khô. Hiện nay, bà con dùng nhiều loạt bạt HDPE - có ưu điểm chịu nhiệt, bền chắc, thời gian dùng lâu và chống lại tia UV nhưng giá thành khá cao. Một loại bạt khác là bạt dứa xanh trắng (loại bạt có dòng kẻ xanh, trắng hay đỏ xen kẽ) có giá thành rẻ hơn nhưng kém bền, thông thường nuôi 1 vụ đã phải thay tấm bạt khác.

Quản lý đáy ao nuôi: Xi phông đáy ao 

Người nuôi phải thường xuyên xi phông đáy ao để loại bỏ những chất bùn tích tụ, chất thải và những chất hữu cơ phân huỷ. Việc này sẽ giúp giảm thiểu sự tích tụ những khí độc như amoniac, H2S và cải thiện chất lượng nước. Tùy thuộc vào tình trạng đáy ao sẽ thực hiện xi phông nhiều hay ít, thường tần suất 2 lần/tuần vào các buổi sáng trước khi cho tôm ăn. Khi xi phông phải thật nhẹ nhàng, điều chỉnh van với công suất vừa phải, tránh tôm bị hút ra ngoài theo ống xi phông.

Quản lý đáy ao nuôi: Thức ăn

Trong vụ nuôi các chất thải hữu cơ như vỏ tôm lột, phân tôm, thức ăn thừa ngày càng tăng theo thời gian. Tôm có đặc điểm sinh sống và tìm thức ăn dưới đáy nên nếu lượng bùn đáy ao quá nhiều sẽ làm tôm mắc các loại bệnh như vàng mang, đen mang, hoại tử mang,... Bắt đầu tháng thứ 2 lượng bùn đáy ao tăng do lượng thức ăn tăng nên việc quản lý chất thải bùn dưới đáy chính là quản lý thức ăn và chất lượng nước. 

Việc quản lý thức ăn và giảm thiểu bùn đáy ao, người nuôi cần chú trọng đến chế độ ăn hợp lý, chọn loại thức ăn chất lượng và cách kiểm soát thức ăn thừa. Điều này sẽ giúp hạn chế sự phát triển của những vi khuẩn có hại, khí độc và giảm lượng chất thải hữu cơ. Người nuôi cần:

• Tính toán lượng thức ăn cho phù hợp với kích cỡ và số lượng tôm, tránh việc cho ăn thừa.
• Dùng những loại thức ăn có chất lượng tốt, độ tan rã trong nước thấp để tôm hấp thụ tốt, giảm lượng thải ra và hạn chế bùn.
• Sau mỗi lần cho ăn, người nuôi cần kiểm tra lượng thức ăn bị thừa để điều chỉnh lượng thức ăn cho lần sau.

>>> Xem thêm: Kỹ thuật trộn khoáng và vitamin vào thức ăn như thế nào để không bị hao hụt

Quản lý đáy ao nuôi: Lắp hệ thống sục khí

Hệ thống sục khí sẽ giúp cải thiện chất lượng đáy ao bằng cách tăng oxy hòa tan, giảm khí độc và sự tích tụ bùn. Nhờ đó mà giúp tôm phát triển khoẻ mạnh, tăng năng suất và giảm thiểu các bệnh tật. Trên thị trường hiện nay có nhiều loại hệ thống sục khí như máy thổi khí, cánh khuấy,.. nên người nuôi có thể dùng loại hợp với điều kiện ao nuôi (độ sâu, nền đáy). Khi lắp máy sục khí, phải đặt cách bờ 2-3 m hay cách các mương dọc theo bờ khoảng 2m. Ngoài ra, số lượng của máy sẽ còn phụ thuộc vào mật độ và độ nuôi, mỗi ha cần khoảng 4-6 quạt nước và 8 máy trục ngắn.

Quản lý đáy ao nuôi: Dùng chế phẩm sinh học

Dùng chế phẩm sinh học để quản lý ao nuôi tôm sẽ giảm lượng khí độc, cải thiện chất lượng nước và ngừa các mầm bệnh. Những chủng vi sinh vật có lợi trong các loại chế phẩm sẽ phân hủy chất hữu cơ, thức ăn thừa, chất thải tôm, từ đó giảm thiểu sự tích tụ.

Khi dùng chế phẩm sinh học cần, người nuôi cần tuân thủ các nguyên tắc sau: 

• Dùng đúng liều và tuân thủ theo sự hướng dẫn của nhà  sản xuất để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Thời điểm tốt nhất để dùng vi sinh là vào buổi sáng (8-10 giờ) khi trời nắng ấm, chỉ số oxy hoà tan cao hoặc dùng vào buổi tối (18-20 giờ) khi tảo yếu.
• Không dùng cùng lúc với kháng sinh và hóa chất diệt khuẩn.
• Với chế phẩm dạng bột cần hòa tan và sục khí mạnh trước khi dùng, còn dạng nước nên ủ yếm khí. 

Một số loại chế phẩm sinh học dùng để xử lý đáy ao như:

• Men vi sinh: Khuẩn quang hợp Rhodo (PSB), Bacillus amyloliquefaciens, Bacillus subtilis,..
• Enzyme: Enzyme protease, Enzyme amylase, Enzyme lipase, Enzyme phytase, Aquazyme

Chiến lược quản lý đáy ao nuôi được kết hợp từ các khâu cải tạo, lót bạt, xi phông, kiểm soát thức ăn đến sử dụng chế phẩm sinh học sẽ giúp môi trường ao sạch, tôm khỏe, năng suất ổn định. Đây chính là yếu tố cốt lõi để tối ưu hiệu quả kinh tế và hướng tới nuôi trồng bền vững lâu dài.